تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : اميدواريم خداوند به شما شغل مناسبى كه در شأن تان باشد و در سايه آن بتوانيد آبرومندانه زندگى خود را اداره كنيد، نصيب فرمايد.متأسفانه اين مركز توانايى حلّ اين گونه مشكلات را ندارد، ولى چند نكته به عرض مى رسد:1- موضوع استخدام در شركت هواپيمايى آسمان را با كمك پسرخاله تان پيگيرى كنيد. بهتر بود از اوّل از راهنمايى‏هاى پسرخانه تان دراين مورد استفاده مى كرديد و او را پيگير مسائلتان قرار مى داديد.2- رونوشتى از آنچه واقع شده، به اداره كار و امور اجتماعى ارسال كنيد و آنان را در جريان قرار دهيد.3- با مشورت پسرخاله تان مراتب را از طريق امور حراست شركت هواپيمايى آسمان مى توانيد پيگيرى نماييد.4- در عين حال دنبال كار ديگرى باشيد و از هر گونه شغل مناسبى دريغ نكنيد.5- به پدر و مادر پير و ناتوان تان كمك كنيد و آنان را در امور زندگى يار و ياور باشيد.6- شايد عدم موفقيت شما براى استخدام در شركت هواپيمايى به صلاح بوده و خداوند روزى شما را از طريق ديگرى مقدّر فرموده باشد.بديهى است استخدام دختران و زنان در شركت‏هاى هواپيمايى و بيكار گذاشتن مردان، از سياست‏هاى غلط است كه متأسفانه متأثر از انديشه‏هاى فرهنگ غربى است. برخى افراد خودسر كه در مسئوليت‏هاى مهمّ و كليدى هستند كه بر اساس ذوق و سليقه، از اختيارات خود سوء استفاده مى نمايند و موجب تضييع حقوق ديگران مى‏شوند يا افراد دلخواه خود را استخدام مى كنند. اين يكى از آسيب‏هاى اجتماعى است، كه بايد با آنان برخورد شود.از خداوند خواهانيم كه مشكلات تمامى جوانان مخصوصاً مشكلات شما را رفع فرمايد.

پاسخ : همان گونه كه در پاسخ سؤال ششم بيان شد، به مقتضاى شريعت يهود و مسيحيت، پيروان حضرت موسى(ع) و عيسى(ع) ملزم به رعايت حجاب و پوشش هستند، ليكن در محدوده و جزئيات آن تفاوت هايى وجود دارد. علاوه بر اين، آنانى كه در ايران به صورت اقليت زندگى مى كنند، يا به صورت جهانگرد به ايران سفر مى نمايند، موظفند مقررات و قوانين جمهورى اسلامى ايران را رعايت نمايند، كه از جمله آن احترام به شعاير دينى و عدم تظاهر به منكرات است. بنابراين در تذكر به ايشان بايد متوجه بود كه هم طبق دين و شريعت آنان، حجاب لازم است و هم طبق قوانين كشورى. مسلمانان وظيفه دارند با رعايت مصلحت‏هاى همه جانبه، به فريضه مهم امر به معروف و نهى از منكر اقدام نمايند و همگان را به رعايت قوانين مدنى و عدم مخالفت علنى با شعاير دينى فرا خوانند، كه از جمله آن موردى است كه متذكر شده‏ايد. امر به معروف و نهى از منكر، شرايط و ويژگى‏هاى خاصى دارد كه بايد ابتدا با آگاهى كامل از آن‏ها به اين مسئله واجب عمل نمود.

پاسخ : از برخى متون استفاده مى شود "اصل حجاب" ميان اقوام و ملل مختلف مطرح بوده و سابقه طولانى دارد، گرچه نحوه بهره‏گيرى از حجاب، حدود و احكام آن بر حسب سنت و آداب جوامع متفاوت بوده است.(1)در اديان يهود و مسيحيت به مسئله حجاب اشاره شده است.حجاب در شريعت موسى(ع):"ويل دورانت" راجع به قوم يهود و قانون تلمود مى نويسد: "اگر زنى به نقض قانون يهود مى پرداخت، مثلاً بى آن كه چيزى بر سر داشت، به ميان مردم مى رفت و يا در شارع عام نخ مى ريسيد يا با هر سخنى از مردان درد دل مى كرد يا صدايش آن قدر بلند بود كه چون در خانه‏اش تكلّم مى كرد، همسايگانش مى توانستند سخنان او را بشنوند، در آن صورت مرد حق داشت بدون پرداخت مهريه او را طلاق دهد".(2)از كتاب مقدس نيز بر مى آيد كه در عهد سليمان(ع) زنان علاوه بر پوشش بدن، "بُرقَعْ" (روبند) به صورت مى انداختند.(3) همين سنت در زمان ابراهيم(ع) رايج بود. نامزد اسحق "رِفْقه" ابتدا كه اسحق را ديد، برقع به صورت انداخت.(4) حجاب در شريعت عيسى(ع):آن چه از حجاب در شريعت موسى(ع) بيان شد، در شريعت حضرت عيسى(ع) نيز وجود دارد، چون عيسى گفت: "فكر نكنيد كه من آمده‏ام تا تورات و نوشته‏هاى پيامبران را منسوخ نمايم، بلكه آمده‏ام تا آن‏ها را به تحقق برسانم".(5)زن‏ها در قرن‏هاى اوليه مسيحيت تنها با چادر مى توانستند در مراسم عبادى شركت كنند، زيرا گيسوانشان فريبنده به شمار مى رفت و مى گفتند حتى فرشتگان ممكن است در موقع اجراى نماز از ديدن آن‏ها حواسشان پرت شود!(6) "پاولوس" فرمان داد زنان بايد حجاب داشته و سر خود را بپوشاند.(7) بنابراين حجاب و پوشش زنان هم در دين يهود وجود دارد و هم در دين مسيحيت، بله در جزئيات حجاب كه چه مقدار پوشش لازم است، بين اديان و مذاهب تفاوت هايى وجود دارد.پى نوشت‏ها: 1. مجله پيام زن، ش 19، ص 69 - 71؛ ش 20، ص 80 - 83.2. ويل دورانت، تاريخ و تمدن، ج 4، عصر ايمان، ص 461؛ ابراهام كهن، گنجينه‏اى از تلمود، ص 186.3. كتاب مقدّس، عهد قديم، سفر نشيد الاناشيد، باب 5.4. همان، سفر تكوين، باب 24.5. عهد جديد، انجيل متى، باب 20.6. تاريخ تمدن، ج 9، ص 242، به نقل از مجله پيام زن، ش 20، ص 80 - 83.7. جلال الدين آشتيانى، تحقيق در دين مسيح، ص 286.

پاسخ : اگر شك كند نماز احتياطى را كه بر او واجب بوده، به جا آورده يا نه، چنانچه وقت نماز گذشته، به شك خود اعتنا نكند اما اگر وقت دارد، در صورتى كه مشغول به كار ديگرى نشده و از جايى كه نماز خوانده، بر نخواسته و كارى مثل روگرداندن از قبله (كه نماز را باطل مى كند) انجام نداده، بايد نماز احتياط را بخواند، ولى اگر مشغول كار ديگرى شده يا كارى كه نماز را باطل مى كند، به جا آورده، يا بين نماز و شك او زياد طول كشيده، احتياط استحبابى آن است كه نماز احتياط را به جا آورد و نماز را دوباره بخواند. نيز مى تواند بنا بگذارد كه نماز احتياط را بجا آورده و به همان اكتفا كند.(1)2- موقعى كه مشغول نماز احتياط است، اگر در يكى از كارهاى آن شك كند، چنانچه محل آن نگذشته، بايد به جا آورد، ولى اگر محلش گذشته، بايد به شك خود اعتنا نكند، مثلاً اگر شك كند حمد را خواند يا نه، چنان چه به ركوع نرفته، بايد بخواند، ولى اگر به ركوع رفته، بايد به شك خود اعتنا نكند(2) و نماز او صحيح است.3- اگر در شماره ركعت‏هاى نماز احتياط شك كند، بايد بنا را بر بيشتر بگذارد، ولى چنانچه طرف بيشتر شك نماز را باطل مى كند، بنا بر كمتر گذارد.(3)4- اگر بعد از سلام نماز احتياط شك كند كه يكى از اجزا يا شرايط آن را به جا آورد، يا نه، به شك خود اعتنا نكند.(4)سجده سهو:1- اگر شك دارد كه سجده سهو بر او واجب شده يا نه، لازم نيست به جا آورد، ولى اگر مى داند واجب شده اما شك دارد كه به جا آورده يا نه، بايد به جا آورد.(5)2- اگر در سجده سهو شك كرد كه دو سجده به جا آورده يا يك سجده، بنا را بر يك مى گذارد، ولى اگر بعد از شروع تشهد شك كند، بنا را بر دو مى گذارد. اگر در ذكر سجده شك دارد، اگر محل آن نگذشته، بايد ذكر سجده را بگويد. اگر محل گذشته، نبايد به شك خود اعتنا كند.(6)پى نوشت‏ها: 1 - 5. امام خمينى، توضيح المسائل، مسئله 1226، 1228، 1229، 1230 و 1247.6. تحريرالوسيله، ج 1، ص 215، مسئله 6.

پاسخ : چيز نجس با كشيدن دست يا دستمال خيس روى آن پاك نمى‏شود. براى تطهير ديوار يا كمد نجس مى توانيد اوّل عين نجس را با دستمال برطرف كنيد، بعد با شلنگ متصل به شير آب بشوييد. همين كه آب شلنگ از جاى نجس مقدارى جارى شد، پاك مى شود و آبى هم كه جارى شده، پاك است.(1)اگر ديوار نجس شده باشد، در صورتى كه عين نجس به آن نباشد و مقدارى به آن آب ريخته شود و در اثر تابش مستقيم نور آفتاب خشك گردد، پاك مى شود.(2)پى نوشت‏ها: 1. امام خمينى، استفتائات، ج 1، ص 117، سؤال 317 تا 319.2. توضيح المسائل مراجع، ج 1، مسئله 191.

پاسخ : اگر از حيض پاك شود، يعنى عادت ماهيانه‏اش تمام شده باشد، گرچه هنوز غسل نكرده باشد، دخول اشكالى ندارد. در مورد دخول در دُبر در حال حيض و غير حيض در سؤال قبلى پاسخ داده شد. امّا دخول در قُبُل حائض قبل از پاك شدن از حيض، هر چند در روز آخر حيض باشد، حرام است و موجب كفاره مى شود.(1) البته برخى از مراجع عظام كفّاره را مستحب دانسته‏اند، گرچه دخول در قبل در ايام عادت حرام است.(2)پى نوشت‏ها: 1. توضيح المسائل مراجع، ج 1، مسئله 450 و 452 و ذيل آن‏ها.2. همان.

پاسخ : دخول در دُبُر (آميزش از پشت) زن حائض كراهت شديده دارد؛(1) يعنى حلال است، ولى كراهت دارد.به فتواى برخى از مراجع مانند مرحوم آيت اللَّه اراكى و خويى، در ايام عادت باشد يا غير آن، جائز نيست.بنابر فتواى برخى ديگر مانند آيت اللَّه سيستانى و فاضل اگر زن راضى نباشد، جائز نيست.(2)در موارد مذكور و فتاواى مختلف، فرقى بين ايام عادت و غير آن نيست.پى نوشت‏ها: 1. امام خمينى، توضيح المسائل مراجع، ج 1، مسئله 450 و ذيل آن.2. همان.

پاسخ : اجناس مغازه جزء سرمايه كسب است. اگر از درآمد كسب و كار تهيه شده، خمس دارد،(1) امّا اگر يك بار خمسش داده شود، ديگر لازم نيست خمس آن پرداخت شود، مگر اين كه بعد از پرداخت خمس بر سرمايه اضافه شود. در اين صورت بايد خمس مازاد پرداخت شود، مثلاً اگر سرمايه مغازه شما يك ميليون تومان باشد و سر سال خمس آن را بدهيد، در سال بعد اگر سرمايه همان يك ميليون تومان باشد، ديگر تخميس لازم نيست، ولى اگر يك ميليون وصد هزار تومان شد، خمس صدهزار تومان را بايد پرداخت نماييد.كسى كه با كاسبى، مخارج زندگى را تأمين مى كند، موقع سال خمسى كه فرا مى رسد، اصل سرمايه و منافعى را كه اضافه بر مخارج زندگى به دست آورده، همه را تخميس مى كند. در مثال مذكور كه سرمايه مغازه‏اش يك ميليون تومان بوده، در طول سال با آن خريد و فروش مى كند و منافعى به دستش مى رسد. مقدارى از منافع را خرج زندگى خود و زن و فرزندان مى كند و مقدارى اضافه مى آيد. در پايان سال بايد خمس اصل سرمايه (يك ميليون تومان) و خمس مازاد بر درآمد را يكجا حساب كند و پرداخت نمايد. بنابراين دوبار نبايد خمس بدهد. همان طور كه توضيح داده شد، سرمايه يك بار تخميس مى شود و در سال‏هاى بعدى اگر بر سرمايه افزوده شد، مقدار افزوده شده فقط بايد تخميس شود. پى نوشت‏ها: 1. امام خمينى، استفتائات، ج 1، ص 349، سؤال 15.

پاسخ : سبحان ربى الأعلى و بحمده يعنى: پاك و منزه است (از هر عيب و نقص) پروردگار بلند مقام و عالى مرتبه من و او را سپاس مى گويم. تسبيح (سبحان اللَّه گفتن) به معناى تنزيه و تقديس و پاكيزه دانستن خداوند از نقايص است، پس معناى سبحان اللَّه يعنى خدا مبرّا و پاك است و از تمامى نقص‏ها (يعنى خداوند نيازمند نيست، ظالم نيست، دروغگو نيست و...). در حديث آمدهاست كه سبحان اللَّه پاكيزه دانستن خدا از هر بدى و زشتى است.(1) والحمدللَّه اثبات تمامى كمالات و زيبايى‏ها براى خدا است.معناى اين جمله آن است: 1. تسبيح مى كنم خدا را در حالى كه تسبيح من با حمد الهى همراه است. نه تنها خدا را از عيب‏ها و نقص‏ها مبرّا مى كنم، بلكه به همراه آن صفات جمال و تمامى زيبايى‏ها و ستايش‏ها را براى خدا مى دانم.2. خدا را تسبيح مى كنم و به حمد او مشغولم.3. معناى سوم اين است كه خدا را تسبيح مى كنم به واسطه تحميد؛ يعنى با حمد و ستايش كردن، خدا را از عيب‏ها پاك و مبرّا مى دانم. از آياتى معناى سوم استفاده مى شود: "آنان كه عرش را حمل مى كنند و آنان كه اطراف آن هستند، به ستايش پروردگارشان تسبيح مى گويند".(2)"هيچ موجودى نيست جز آن كه او را به پاكى مى ستايد".(3)"فرشتگان به ستايش پروردگارشان تسبيح مى گويند و براى زمينيان استغفار مى كنند".(4)"پروردگارت را پيش از طلوع خورشيد و پيش از غروب آن به پاكى بستاى".(5)بنابراين، منظور از آيات مى تواند چنين باشد كه با حمد و ستايش كردن مى شود خدا را از عيوب منزه كرد، زيرا وقتى انسان صفات جمال الهى را ياد مى كند، خود به خود صفات سلبى و جلال را نفى مى كند.(6)پى نوشت‏ها: 1. مجمع البحرين، ماده سبح.2. غافر (40) آيه 7.3. اسرا (17) آيه 44.4. شورى (42) آيه 5. 5. طه (20) آيه 130.6. شيخ اسماعيل حقى، روح البيان، ج 5، ص 444.

پاسخ : پيش از اين به سؤال سركار پاسخ داده شد اما از آن جا كه جواب را قانع كننده نيافتيد، توضيح بيشترى مى دهيم.مفهوم برج، قوابت، خمسه متحيرهپايه گفتار منجمان و استخراجات آن‏ها روى بروج دوازده گانه و حلول هر يك از سيارات و آفتاب و ماه در اين بروج است. در نتيجه ابتدا مفهوم آن‏ها را معيّن مى كنيم.علماى هيئت و نجوم در گذشته، عالَم نجومى يا جهان هستى را به كره‏اى تشبيه ميكردند كه مركزش زمين و محيطش لايتناهى بود و تمام آن چه را در آسمان ديده مى شود، داخل اين كره دانسته و هر يك را به نام و نشانى مى شناختند.آن‏ها محيط اين كره بى پايان را مانند محيط دايره به 360 درجه تقسيم كرده و همان طور كه سال را دوازده قسمت مى نمودند، محيط كره را نيز به دوازده قسمت مساوى (هر قسمت معادل سى درجه) تقسيم نموده و هر يك از آن‏ها را يك "برج" مى ناميدند. نام اين برج‏ها از اوّل اعتدال بهارى، به ترتيب عبارتند از: حمل (پره)، ثور (گاو)، جوزا (دوپيكر)، سرطان (خرچنگ)، اسد (شير)، سنبله (گندم)، ميزان (ترازو)، عقرب (كژدم)، قوس (كمان)، جدى (بزغاله)، دلو (سطل) وحدت (ماهى). به عبارت واضح‏تر يكدسته از ستارگانى را كه در حدود سى درجه اوّل واقعند و در آسمان به شكل برده ديده مى شوند، حمل ناميدند. دسته دوم را كه در سى درجه دوم واقع بودند، ثورنام نهادند. همين طور تا آخر.اين تقسيم بندى از آن جهت صورت گرفته بود كه جا و مكان اجرام آسمانى را بتوانند به دقت معيّن نمايند، مثلاً مى گويند دب اكبر در برج اسد است و صورت جبار در برج جوزا. به همين ترتيب جاى سيار كواكب را تعيين مى كردند. واضح است كه مكان ستارگان در آسمان تغييرناپذير و ثابت است. به همين دليل آن‏ها را ثوابت مى ناميدند."خمسه متحيره" اجرامى آسمانى هستند كه در حال حركتند و هر بار در يكى از بروج واقع مى گردند. اجرام فراوانند كه در نجوم قديم پنج تاى آن‏ها جائز اهميت بسيار بودند: عطارد، زهره، مريخ، مشترى و ذحل.هر يك از اين سيارات به مرور زمان مقابل يكى از دوازده برج واقع شده، از آن گذشته و وارد ديگى مى گردد. هم چنين از آن جا كه سرعت اين سيارات و مدت دوران آن‏ها با هم فرق دارد، ممكن است گاهى دو يا چند تاى آن‏ها در يك درجه از يك برج واقع شوند كه اين حالت را مقارنه مى گويند.(1)منجمان از وقوع هر يك از اين سيارات در يكى از برج‏ها يا مقارنه آن‏ها، برداشت هايى دارند و مطابق قواعد حدس هايى مى زنند كه بعضى به افسانه و خرافه شباهت دارد و بعضى حقيقت دارد. يكى از اين حوادث قرار گرفتن قمر در عقرب است كه آن را بدشگون مى دانند و بسيارى از كارها را در آن انجام نمى‏دهند، مثل عقد ازدواج، مسافرت، تجارت و خريد كالا و... را كه طى احاديث و روايات از بسيارى از آن‏ها منع شده است.چنان كه در شكل پيوست ملاحظه مى شود، دوازده برج فلكى در كنار هم قرار گرفته و هر يك از خمسه متحيره به علاوه قمر به طور فرضى در آن نشان داده شده‏اند.جدى10 قوس 9 دلو 11 عقرب 82حوت 12 ميزان 71 6حمل 1 3 5 سنبله 64ثور 2 اسد 5جوزا 3 سرطان 4عطارد: 1زهره: 2مريخ: 3زحل: 4مشترى: 5ماه: 6حركت سيارات موافق عقربه‏هاى ساعت فرض شده، نقطه‏هاى داخل دايره نماد ستارگان آسمان است. در شكل دو سياره زهره و عطارد در حال مقارنه در برج دلو واقع شده‏اند. مريخ به محاذات حمل، زحل به مجازات سرطان، مشترى به محاذات سنبله وقمر در عقرب واقع شده است. از آن جا كه مدار ماه به دور زمين، مدارى تقريباً دايره است، ميزان قرار داشتن ماه در هر يك از برج‏ها برابر است با مدت زمانى كه ماه با سرعت خود كما 30 درجه را در دايره‏اى به شعاع فاصله ماه تا زمين مى پيمايد كه آن را در مكانيك از رابطه: y=r (sin(wt به دست مى آورند. y محيط كمان 30 درجه، r شعاع دايره (ارتفاع ماه از زمين). اُمگا(w) سرعت زاويه‏اى ماه و t زمان گردش است. با توجه به اين كه مقدار كمان از رابطه محيط دايره به دست مى آيد (2Rr = محيط دايره)، (Rr6 = محيط كمان) و سرعت ماه و ارتفاع آن از زمين معلوم است، محاسبه مقدار t كار ساده‏اى است.(2) هم چنين با دانستناين كه زمان گردش ماه به دور زمين اغلب سى روز است، با تقسيم آن بر دوازده، به عدد 2/5 مى رسيم؛ يعنى ميزان وقوع ماه در برج عقرب در هر ماه حدود 2/5 روز يعنى شصت ساعت است، ولى از آن‏جا كه زمان گردش ماه به دور زمين دچار كاستى مى گردد و يكسان نيست، براى هر ماه بايد جداگانه به حساب زمان وقوع قمر در عقرب پرداخت كه مى توانيد در بسيارى از تقويم‏ها آن را بيابيد.پى نوشت‏ها: 1. برگرفته از دو كتاب اصول هيئت و نجوم و تنجيم؛ حقايق و اوهام، اثر سرتيپ سيد باقر هيدى.2. براى اطلاعات بيشتر مى توانيد به كتب مكانيك، بخش حركت دورانى و سرعت زاويه‏اى مراجعه كنيد، از جمله فيزيك هاليدى. همين مبحث.